Pijnlijke ontkenning
Ik kom het jammer genoeg nog steeds tegen. Mensen die uitdragen dat ‘iemand met zelfmoordgedachten eigenlijk niet dood wil’. De uitspraak klopt natuurlijk voor geen kant, het geeft eigenlijk aan dat er iemand is die niet wil dat je zelfmoord pleegt. Maar dat is iets totaal anders en rechtvaardigt de uitspraak niet.
Op het moment dat je dit tegen iemand zegt die suïcidaal is dan ontken je daarmee zijn gedachten, zijn gevoel, zijn emotie. Je geeft aan dat iemand het verkeerd ziet, dat zijn emotie en gevoel niet kloppen. Dit is een ontkenning van de persoon, eigenlijk van zijn hele zijn. Iemand die wanhopig is, geen uitweg ziet, zichzelf waardeloos vindt wordt hierin op deze manier bevestigd. Hij houdt verder zijn mond en trekt zijn eigen plan.
Iemand die uit het leven wil stappen wil dat ook echt. Hij wil een einde aan de ellende, hij wil rust. Ontkennen van die wens versterkt de gedachte alleen maar. Dat met goede ondersteuning en begeleiding dit kan veranderen en iemand inderdaad niet dood wil, maar dit leven niet wil leiden, klopt. Maar dat kan alleen ontstaan vanuit de persoon zelf, niet doordat het door iemand anders tegen je gezegd wordt.
De uitspraak heeft niet alleen invloed als het uitgesproken wordt, ook als je het leest heeft dat impact. Ik word nog steeds boos als ik boven of in een artikel dit soort uitspraken tegenkom. Mijn eerste gedachte is dan altijd ‘weer iemand die denkt dat hij weet hoe het werkt’ en ‘hoe durft iemand dat te zeggen’. De volgende gedachte is ‘we hebben nog veel te doen, mensen snappen het nog steeds niet’.
Het ontkennen van de doodswens is een pijnlijke ervaring, ik weet het omdat ik het zelf heb ervaren. Het confronteerde mij met het feit dat ik dus niks voorstelde. Iemand anders moest mij dus vertellen hoe ik mij voelde en wat ik moest denken. Mijn gevoel en emoties deden er niet toe. En dat had een behoorlijke impact op mijn zelfbeeld en mijn zelfwaarde (die toch al ver beneden peil lag). Het zorgde ervoor dat mijn gedachten alleen maar werden versterkt waardoor het gevecht alleen maar zwaarder werd.
Ook in de gesprekken die ik voer met mensen die te maken hebben met suïcidale gedachten wordt dit regelmatig genoemd. Uitspraken die niet alleen van de familie komen, maar ook vanuit de hulpverlening, maken hun gevecht zwaarder. Helemaal als het gaat om dit soort ontkennende uitspraken. En soms komt het voor dat er in een van de vervolggesprekken gezegd wordt dat ze een verandering voelen. Dat ze nog wel die gedachten hebben, maar eigenlijk wel willen leven, maar niet op deze manier. Op dat moment kan iemand zelf inderdaad zeggen ‘ik wil niet dood, maar ik wil dit leven niet meer’.